DE 5 HOOGTEPUNTEN VAN DE WEEK

1.      Pro-Bolsonaro demonstranten proberen Braziliaanse overheidsinstellingen te bestormen

Na de verkiezingen van 30 oktober vorig jaar lijken de wateren in Brazilië troebel. Met de nipte verkiezingsoverwinning van Lula (hij won met 50,9% van de stemmen, vóór de 49,10% van Bolsonaro) was de controverse van meet af aan klaar.

Al in de uren na de overwinning van de progressieve kandidaat waren er meerdere demonstraties, wegblokkades en zelfs oproepen aan de politie en het leger van het land om de verkiezingsuitslag ongedaan te maken.

Zo is de spanning de afgelopen weken opgelopen, met als hoogtepunt afgelopen zondag, toen het congres in Braziliëia werd bestormd. Een menigte Bolsonaro-aanhangers brak door het politiekordon en drong de zaal binnen, waarbij ze het meubilair op hun pad vernielden. De bedoeling was een "domino-effect" te creëren dat de Braziliaanse overheidsinstellingen in toom zou houden.

Deze gebeurtenis, die precies twee jaar na de aanslag op het capitool in de Verenigde Staten komt, is veroordeeld door alle EU-leden, en ook door de Verenigde Staten. Tegelijkertijd heeft binnen Brazilië een groot deel van rechts deze acties ook afgewezen, terwijl links ze ronduit heeft veroordeeld. In deze lijn heeft Lula zelf enkele politie-instellingen van het land beschuldigd van medeplichtigheid.

Ten slotte brak het leger na de aanval zelf de resterende pro-Bolsjewistische kampen rond het congres en enkele instellingen en politiebureaus in het hele land op. Het aantal gedetineerden staat nu op 1500, en verdere interventies worden niet uitgesloten. In die zin is de Braziliaanse regering categorisch geweest: deze gebeurtenissen zullen niet ongestraft blijven, en er wordt een rationele maar ferme reactie verwacht.

Ten slotte is het goed te bedenken dat Jair Bolsonaro een paar dagen geleden Brazilië per privévliegtuig heeft verlaten, op weg naar Florida, Verenigde Staten. Van daaruit is hij onlangs opgenomen in het ziekenhuis wegens gezondheidsproblemen, en heeft hij al deze gebeurtenissen van een afstand waargenomen. Zijn veroordeling van de daden van zijn volgelingen is timide en kortaf geweest, en de kans dat hij niet naar het land terugkeert vanwege de mogelijke opening van een rechtszaak tegen hem neemt toe, een feit dat het voor hem moeilijk maakt om naar het land terug te keren.

2.      Kevin McCarthy wordt gekozen als de nieuwe voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden.

Na een lange reis die zich heeft uitgestrekt over 4 dagen zittingen en 15 verschillende stemmingen, lijkt er een einde te komen aan de impasse in het Amerikaanse Hogerhuis. Kevin McCarthy, 57, een Californiër, is met 216 stemmen voor gekozen.

Hoewel de Republikeinen vanaf het begin de meerderheid in handen hadden, werden de scheuren in de partij tussen gematigden en "Trumpisten" duidelijk. Zo'n 20 Republikeinse congresleden onderhandelden tot de laatste minuut om hun stem veilig te stellen. Het scenario lijkt evident, McCarthy's afhankelijkheid van het Trumpisme werd expliciet gemaakt in een openbare verklaring van de Californiër, waarin hij de voormalige president persoonlijk bedankte voor zijn inspanningen om de onderhandelingen door te laten gaan.

Via onderhandelingen die na elke stemming opnieuw werden geformuleerd, hebben de wensen van de meest conservatieve sector van de Republikeinen dus concessies gekregen, zodanig dat ze duidelijk maakten dat ze het de nieuwe president niet gemakkelijk zullen maken. De spanning binnen de Republikeinen is zelfs zo groot dat McCarthy na één stemming zelfs de confrontatie aanging met Gaetz, een van de pro-Trump congresleden.

Het scenario dat zich opent is interessant maar onzeker. McCarthy zal moeten jongleren met de meer rechtse sectoren van zijn partij, en zich tegelijkertijd bewust zijn van de noodzaak om bruggen te bouwen met de Democratische partij. Toch lijkt het er vooralsnog op dat McCarthy meer bezig is geweest om de meest rechtse sectoren van zijn partij dichter bij hem te brengen, zijn standpunt over de aanslag op het Capitool (die hij aanvankelijk scherp veroordeelde, en waartegenover hij de laatste tijd een lauwere houding aanneemt) te wijzigen of naar de residentie van oud-president Donald Trump te gaan om zich te laten fotograferen en met hem te onderhandelen.

3.      Iraanse protesten: executies gaan door

De afgelopen weken hebben we de protesten in Iran gevolgd. Wat aanvankelijk werd voorgesteld als een kans om het land open te stellen en veranderingen tot stand te brengen op cultureel en economisch gebied en in de rol van de vrouw in de samenleving, lijkt te zijn afgebroken door een golf van reactieve maatregelen.

Na de golven van protesten lijkt het erop dat het regime de situatie weer onder controle wil krijgen door terug te keren naar de normaliteit. De zedenpolitie is in ere hersteld, talloze demonstranten zijn gearresteerd, evenals prominente Iraanse maatschappelijke figuren.

Na de arrestaties volgden de eerste veroordelingen. Hoewel deze in sommige gevallen zijn verminderd, zoals in het geval van voetballer Amir Nasr Azadani, die aanvankelijk ter dood was veroordeeld, maar uiteindelijk tot 26 jaar gevangenisstraf. Toch zijn sommige vonnissen bekrachtigd en uitgevoerd. Zo zouden er al vier demonstraties hebben plaatsgevonden, waarvan de laatste twee op maandag.

Ondanks internationale protesten en onder het voorwendsel dat ze tijdens een protest een paramilitaire militielid van de Basij-troepen zouden hebben gedood, werden Mohamed Mahdi Karami (22 jaar) en Seyed Mohameni Hoseini (39 jaar) opgehangen. Amnesty International merkte op dat het proces "geen enkele gelijkenis vertoonde met een serieuze rechtsgang", vanwege de korte duur ervan (minder dan 1 week) en omdat de beklaagden geen advocaat mochten kiezen en een door de rechtbank aangewezen advocaat toegewezen kregen. Bovendien beweerden de verdachten dat hun bekentenissen over de moord onder foltering waren verkregen, na verschillende elektrische schokken en slagen op het hoofd die hen bewusteloos maakten.

Mohameni's vader smeekte zelfs om genade, zodat de executie van zijn zoon niet zou plaatsvinden. De journalist die verantwoordelijk was voor het interview werd vervolgens gearresteerd.

Internationaal veroordeelde het hoofd diplomatie van de EU, Josep Borrell, de daden, evenals Robert Malley, de speciale gezant van de VS voor Iran, die het proces een "farce" noemde.

Als laatste balans moet worden opgemerkt dat dit repressieve proces nog lang niet voorbij is. Hoewel er tot nu toe vier mensen zijn geëxecuteerd, zijn er 14 ter dood veroordeeld. Bovendien zijn tijdens de demonstraties bijna 20.000 mensen gearresteerd, en 517 demonstranten gedood.

4.      Paus Benedictus XVI overlijdt

Op 31 december 2022 is op 95-jarige leeftijd een van de belangrijkste figuren uit de recente geschiedenis overleden. Paus Benedictus XVI, die bijna 10 jaar geleden zijn ambt neerlegde, in 2013, na slechts 8 jaar als paus. Sindsdien heeft hij een laag profiel aangehouden, dat hem tot het einde van zijn dagen heeft vergezeld.

Gedurende zijn hele carrière heeft Benedictus te maken gehad met een aantal kwesties, waaronder zijn pogingen om het witwassen van geld in de Vaticaanse bank te hervormen, de opkomst van de kindermisbruikschandalen binnen de katholieke kerk, en zijn herhaalde pogingen om theologische kwesties nieuw leven in te blazen (die van liberalisme in zijn jeugd overgingen in hardline conservatisme later).

De begrafenis, die plaatsvond op donderdag 5 januari, werd bijgewoond door 50.000 gelovigen die onder de wolken van het Sint-Pietersplein samen afscheid van hem namen door het bidden van een rozenkrans. Aan het hoofd van deze gelovigen stond de huidige paus Franciscus in zijn rolstoel. Vanwege zijn gezondheidstoestand zat de deken Giovanni Battista Re de ceremonie voor, hoewel de preek werd gehouden door Franciscus zelf, die in de laatste ogenblikken de overledene herdacht: "Benedictus, trouwe vriend van de Bruidegom, moge je vreugde volmaakt zijn in het definitief en voor altijd horen van zijn stem".

5.      Rusland-Oekraïne conflict: Poetin kondigt kort staakt-het-vuren af en Spanje herbewapent zich

Wat betreft de situatie in Oekraïne zijn er de afgelopen dagen enkele nieuwe ontwikkelingen geweest.

Het eerste is het voorstel van Vladimir Poetin voor een staakt-het-vuren van 72 uur tijdens het orthodoxe kerstfeest. Op dit voorstel reageerde Oekraïne schuchter en wantrouwend en wees het af. Zoals verwacht werd het eenzijdige staakt-het-vuren niet nageleefd. De twee landen beschuldigden elkaar ervan het pact te schenden, en Oekraïne noemde het een "valstrik". In de uren daarna braken in verschillende delen van de Donbass gevechten en artillerievuur uit, vooral in Zaporiya en Luhansk.

De tweede kwam tegelijk met de eerste uren van het staakt-het-vuren, en kwam van over de plas. De Amerikaanse regering kondigde een nieuw militair hulppakket aan ter waarde van 3 miljard dollar, waaronder de verscheping van pantservoertuigen. Bij dit initiatief sloten Frankrijk en Duitsland zich aan, die na onderhandelingen met Joe Biden ermee instemden nieuwe luchtafweerbatterijen te sturen. Patriot.

Het laatste nieuws komt in de afgelopen uren, en is de openbare uitspraak van het hoofd van de Spaanse strijdkrachten, koning Felipe, om het defensiebudget te verhogen. De koning wees erop hoe Spanje het defensiebudget, dat in minder dan 5 jaar 2% van het totale nationale BBP moet uitmaken, moet verhogen. Zo verbond hij deze verhoging (verplicht voor NAVO-leden) als een onmiddellijke noodzaak, vanwege het "dreigende gevaar" van Poetins Rusland.

Met de betrokkenheid van de verschillende staten bij het conflict, en hun herbewapening, lijkt het erop dat de zwaarden opnieuw worden getrokken.